بررسی اثر عصاره رزین گیاه Commiphora mukul بر کاتاتونی ناشی از پرفنازین در موش کوچک آزمایشگاهی نر نژاد Balb/C

کاتاتونی یکی از مهمترین علائم بیماری پارکینسون است که در نتیجه نقص سیستم دوپامینرژیک در مسیر خارج‌هرمی ایجاد می‌شود. امروزه اثرات بسیاری از گیاهان دارویی روی بیماری‌های عصبی و حرکتی مورد مطالعه قرار گرفته که برخی در کلینیک نیز پذیرفته شده است. در مطالعه حاضر، اثرات محافظتی رزین گیاه Commiphora mukul بر شدت بروز کاتاتونی ناشی از پرفنازین که یکی از علائم اصلی بروز بیماری پارکینسون است، بررسی می‌شود. حیوانات به مدت دو هفته روزانه تحت تیمار با رزین گیاه C. mukul قرار گرفتند. بدین ترتیب که رزین در دوزهای مختلف 5/2 ، 5، 10 و 15 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن به صورت خوراکیGavage) ) به مدت دو هفته تجویز گردید. گروه کنترل نیز به مدت دو هفته آب مقطر دریافت نمودند. سپس، به منظور ایجاد کاتاتونی، یک‌ساعت پس از آخرین تیمار، داروی پرفنازین (5 میلی‌گرم بر کیلوگرم) به صورت داخل صفاقی تزریق گردید. سختی عضلانی و پیشرفت کاتاتونی بر اساس روش Morpurgo از طریق مشاهده حرکات حیوان و اختصاص دادن امتیازات ویژه به صورت کمی محاسبه شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داده است که رزین گیاه mukul  C.با غلظت 5/2 و 5 میلی‌گرم بر کیلوگرم که معادل میزان اثر بخشی آن در درمان چربی خون است، می‌تواند سختی عضلانی را بهبود بخشد. این در حالی‌ است که استفاده از مقادیر بالاتر 10 و 15 میلی‌گرم بر کیلوگرم، با گذشت زمان سختی عضلات را افزایش داده و افزایش امتیازات کاتاتونی پس از 60 دقیقه با اختلاف معنی‌داری در سطح p< 0.01  به خوبی مشاهده گردید. رزین گیاه  C. mukul در مقادیر کم، با تاثیر بر سیستم دوپامینرژیک و احتمالا در مسیر نیگرواستریاتال، قادر به رفع علائم سختی عضلات است، لیکن در مقادیر بالاتر به دلیل تاثیر در مناطق گسترده‌تر مغزی و احتمالا با غیرفعال نمودن گیرنده‌های D2 در مسیرهای مزوکورتیکال-مزولیمبیک و یا اثرات احتمالی آنتی‌هیستامینی، باعث ایجاد اثرات ضد سایکوزی، آرام‌بخشی و تشدید علائم کاتاتونی ناشی از پرفنازین می‌شود